ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਭਸਮ ? ਜਾਣੋ ਖ਼ਾਸ ਕਾਰਨ

Sawan Shivratri 2023: ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਨਪਸੰਦ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸਾਰੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ 'ਤੇ ਬੇਲਪੱਤਰ ਅਤੇ ਭੰਗ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਚੀਜ਼ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਹਰ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬ੍ਰਹਮ ਗਹਿਣੇ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੁਆਹ ਭਾਵ 'ਭਸਮ' ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਕੇਵਲ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਭਸਮ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਸਮ ਉਸ ਦਾ ਗਹਿਣਾ ਹੈ। ਪਰ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਸੁਆਹ ਕਿਉਂ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਅਸਥੀਆਂ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸੁਆਹ ਨਾਲ ਢੱਕ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਭਗਤ ਉਸ ਸੁਆਹ ਨੂੰ ਤਿਲਕ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਿਵ ਪੁਰਾਣ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਸੁਆਹ ਕਿਉਂ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਕੈਲਾਸ਼ ਪਰਬਤ 'ਤੇ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਬਹੁਤ ਠੰਢ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਠੰਡ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਭਸਮ ਲਗਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਵੀ, ਬੇਲ, ਮਦਾਰ ਦੇ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਲਗਭਗ ਹਰ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਭਸਮ ਆਰਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਦੂਜੀ ਕਥਾ

ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸ਼ਿਵ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਸੰਨਿਆਸੀ ਸੀ ਜੋ ਬਹੁਤ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰ ਕੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਫਲ ਅਤੇ ਹਰੇ ਪੱਤੇ ਹੀ ਖਾਂਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ 'ਪ੍ਰਣਾਦ' ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਸੰਨਿਆਸੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਪੱਸਿਆ ਦੁਆਰਾ ਜੰਗਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਸੰਨਿਆਸੀ ਆਪਣੀ ਝੌਂਪੜੀ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ ਲੱਕੜ ਕੱਟ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਉਂਗਲ ਕੱਟ ਗਈ। ਸੰਨਿਆਸੀ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਂਗਲੀ ਵਿਚੋਂ ਖੂਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੌਦੇ ਦਾ ਰਸ ਨਿਕਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਭਿਕਸ਼ੂ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇੰਨਾ ਪਵਿੱਤਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਸਰੀਰ ਖੂਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਰਸ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਹ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਮਾਣ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਿਕਸ਼ੂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਵਿਅਕਤੀ ਸਮਝਣ ਲੱਗਾ। ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਬੁੱਢੇ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਕੇ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਇੱਕ ਬੁੱਢੇ ਆਦਮੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, 'ਉਹ ਇੰਨਾ ਖੁਸ਼ ਕਿਉਂ ਹੈ?' ਸਾਧੂ ਨੇ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ। ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣ ਕੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਪੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਦਾ ਰਸ ਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਰੁੱਖ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਸੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਭਸਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਭਸਮ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਇੱਕ ਬੁੱਢੇ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਿਆ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਉਸਦੀ ਉਂਗਲ ਕੱਟ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਭਸਮ ਨਿਕਲੀ। ਸਾਧੂ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਭਸਮ ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਣ।