CR Rao : ਮਹਾਨ ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀਆਰ ਰਾਓ ਦਾ 102 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਦੇਹਾਂਤ

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਉੱਘੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਲਿਆਮਪੁੜੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਰਾਓ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਕਲਿਆਮਪੁੜੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਰਾਓ ਸੀਆਰ ਰਾਓ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਸੀਆਰ ਰਾਓ 102 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਨ। ਸੀਆਰ ਰਾਓ ਦਾ ਜਨਮ ਹਦਗਲੀ, ਬੇਲਾਰੀ, ਮਦਰਾਸ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਹੁਣ ਕਰਨਾਟਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਤੇਲਗੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ 10 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ 103 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਸੋਗ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੌੜ ਗਈ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਕ ਮਹਾਨ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਕ ਮਹਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਸੀ ਆਰ ਰਾਓ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਗੁਡੂਰ, ਨੁਜ਼ਵਿਦ, ਨੰਦੀਗਾਮਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋਈ। ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਆਂਧਰਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ ਐਮਐਸਸੀ ਕੀਤੀ। 1943 ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ
ਸੀਆਰ ਰਾਓ ਨੇ 1948 ਵਿੱਚ ਆਰਏ ਫਿਸ਼ਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕਿੰਗਜ਼ ਕਾਲਜ, ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚਡੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1965 ਵਿੱਚ ਕੈਂਬਰਿਜ ਤੋਂ ਡੀਐਸਸੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤੀ ਅਮਰੀਕੀ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।

ਸੀਆਰ ਰਾਓ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਹਾਨ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਕਲਿਆਣਪੁਡੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਰਾਓ, ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਘੇ ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ, ਨੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਉਪਯੋਗ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਦਗਾਰੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੀ.ਆਰ. ਰਾਓ ਐਡਵਾਂਸਡ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਥੇਮੈਟਿਕਸ ਐਂਡ ਸਟੈਟਿਸਟਿਕਸ ਐਂਡ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਉਸ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ 19 ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ 39 ਡਾਕਟਰੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਅਤੇ 477 ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਉਸਨੇ 15 ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ।

ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਵੀ ਮਿਲੇ
ਸੀਆਰ ਰਾਓ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1968 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਅਤੇ 2001 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੀ.ਆਰ.ਰਾਓ ਨੂੰ ਐਸ.ਐਸ.ਬਟਨਾਗਰ ਐਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਤਤਕਾਲੀ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਾਰਜ ਬੁਸ਼ ਨੇ ਸਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਪੁਰਸਕਾਰ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਡਲ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ’ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਸੀ।